Άμεση αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την καύση καλωδίων από τους ΡΟΜΑ

Θέμα: Ενημέρωση για τις ενέργειες της ΕΓΕΠΕ για την άμεση αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την καύση καλωδίων από τους ΡΟΜΑ

Η εγκατάσταση και η δραστηριοποίηση των ΡΟΜΑ σε αστικές περιοχές αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σύγχρονα ζητήματα, που αντιμετωπίζει όχι μόνο η χώρα μας, αλλά και η Ευρώπη γενικότερα και το οποίο παράγει συνεχώς εντεινόμενα προβλήματα, γιατί εκκρεμεί η επίλυσή του.

Σύμφωνα με στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ρομ, αλλά και αναφορές και εκθέσεις διεθνών οργανισμών και Μ.Κ.Ο., οι 300.000 περίπου Ρομά της Ελλάδας, διαβιούν σε [...]συνθήκες αδιανόητες για τον 21ο αιώνα προκαλώντας με τη δραστηριότητά τους σοβαρή περιβαλλοντική και κοινωνική υποβάθμιση ολόκληρων περιοχών, αλλά και κρίσιμα ζητήματα ρύπανσης, που απειλούν τη δημόσια υγεία. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι η χώρα μας το 2005 καταδικάστηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης για ανεπαρκείς πολιτικές σε θέματα στέγασης των Ρομά, ενώ εκκρεμεί εναντίον της, παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τους Ρομά του Βοτανικού.

Οι συνέπειες αυτού είναι ιδιαίτερα σοβαρές σε κάθε επίπεδο, οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό, αλλά και πολιτικό, καθώς ποτέ έως σήμερα δεν αντιμετωπίστηκε με τη δέουσα προσοχή και ευαισθησία, παρά το γεγονός ότι είναι γνωστό στην Πολιτεία εδώ και πολλά χρόνια.

Η πολυπλοκότητά του επιβάλλει προσεκτικούς χειρισμούς και συντονισμένη δράση από τη κεντρική, περιφερειακή και τοπική διοίκηση.

Η Ειδική Γραμματεία του ΥΠΕΚΑ ασχολήθηκε συστηματικά, εδώ και ένα χρόνο, με το ζήτημα, αναπτύσσοντας ειδικότερα δράση στην περιοχή Βοτανικού (στην καρδιά της Αθήνας), όπου σε παράνομο καταυλισμό, μεταξύ των οδών Ορφέως και Σαλαμινίας, διαβιούν περί τους 1.110 αθίγγανοι, οι οποίοι δεκαέξι και πλέον χρόνια επιδίδονται στην καύση μεγάλων ποσοτήτων καλωδίων και άλλων μεταλλικών υλικών, καθώς και στην παράνομη διαχείριση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων, με αποτέλεσμα τη διάχυση της ρύπανσης σε ατμόσφαιρα, έδαφος και νερά, τη σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής των κατοίκων.

Τα υλικά που προκύπτουν από την καύση και τις υπόλοιπες δραστηριότητες διατίθενται σε γειτονικά σκραπατζίδικα, που λειτουργούν παράνομα στην ευρύτερη περιοχή.

Για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου ζητήματος η Ειδική Γραμματεία ανέλαβε πρωτοβουλία και σε στενή συνεργασία με όλες τις αρμόδιες Υπηρεσίες και φορείς (Δήμους Αθηναίων και Ταύρου-Μοσχάτου, κατοίκους, Εθνικό Οργανισμό Εναλλακτικής Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΟΕΣΔΑΠ), Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, ΣΕΒ, Επιθεωρητές Περιβάλλοντος και Υγείας, εκπροσώπους των ιδιοκτητών, Κοινωνικό Συνεταιρισμό Περιορισμένης Ευθύνης «ΚΛΙΜΑΞ plus», του 3ου Τομέα Ψυχικής Υγείας Ν. Αττικής) κατέληξε σε έναν Οδικό Χάρτη ενεργειών τις οποίες υλοποιεί σταδιακά.

Προτεραιότητα απετέλεσε η οριστική παύση της καύσης καλωδίων, καταρχήν στην περιοχή Βοτανικού και η αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης αποβλήτων, της παραοικονομίας που αναπτύσσεται και η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.

Κατά την παρούσα φάση υλοποιείται πιλοτικό πρόγραμμα ένταξης των ΡΟΜΑ και εν γένει των ρακοσυλλεκτών, σε ελεγχόμενες διαδικασίες ανακύκλωσης, το οποίο περιλαμβάνει τα ακόλουθα σκέλη:

o Δημιουργία προσωρινού πιλοτικού δημοτικού «πράσινου» σημείου εντός του καταυλισμού, όπου οι ΡΟΜΑ θα κληθούν να μεταφέρουν καθημερινώς τα ανακυκλώσιμα υλικά τους προς διάθεση.

Τα «πράσινα» σημεία προβλέπονται από τον Εθνικό και Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων, όπου συγκεντρώνονται υλικά προς ανακύκλωση.

o Καταγραφή των ΡΟΜΑ με την επίδοση «κάρτας» με τη φωτογραφία ενός εκάστου και το όνομα που δηλώνει (προκειμένου να μπορούν να μεταφέρουν στο εν λόγω σημείο τα υλικά τους).

o Ζύγισμα ανακυκλώσιμων υλικών και μεταφορά τους, αυθημερόν, στους τελικούς αποδέκτες.

o Καταβολή του ποσού που αντιστοιχεί στις ποσότητες των ανακυκλώσιμων υλικών και απόδοση στους ΡΟΜΑ κατ’ αναλογία (πληρωμή της αξίας βάσει των τρεχουσών τιμών) για τα μέταλλα.

o Παραλαβή λοιπών μετάλλων και Ηλεκτρικών Ηλεκτρονικών Αποβλήτων σε ειδικά containers, από το Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης.

Το πιλοτικό αυτό πρόγραμμα έχει τεθεί υπό την επίβλεψη των συναρμόδιων Υπουργείων και ΟΤΑ, ενώ η διαχείριση έχει ανατεθεί στην «ΚΛΙΜΑΞ plus», με την υποστήριξη του ΣΕΒ και σε συνεργασία με τους εκπροσώπους των ΡΟΜΑ Βοτανικού.

Τα οφέλη είναι σημαντικά και το στοίχημα μεγάλο. Οι ΡΟΜΑ θα παραδίδουν τα καλώδια και τα λοιπά μεταλλικά υλικά για να μεταφερθούν προς επεξεργασία σε αδειοδοτημένες επιχειρήσεις ή απευθείας στη βιομηχανία, έτσι ώστε να σταματήσει η καύση και η πώληση των υλικών σε παράνομους σκραπατζήδες, συμβάλλοντας παράλληλα και στην επίτευξη των εθνικών μας στόχων ανακύκλωσης.

Η παραπάνω δράση συνδυάζεται με την επεξεργασία νομοθετικών ρυθμίσεων για τη γενική εφαρμογή των «πράσινων» σημείων και την αντιμετώπιση άλλων πτυχών του ζητήματος.

Από την επιτυχία της υλοποίησης του εν λόγω προγράμματος θα εξαρτηθεί, σε μεγάλο βαθμό, η οριστική επίλυση του κρίσιμου ζητήματος της καύσης καλωδίων, αλλά και η αντιμετώπιση των λοιπών παραμέτρων (παράνομη διακίνηση ανακυκλώσιμων αποβλήτων, παραοικονομία, κλπ.) και προς τούτο θα υλοποιηθεί σε στενή συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, την Περιφέρεια, τους Δήμους, την ΕΥΔΑΠ, τον ΣΕΒ και την ΚΛΙΜΑΚΑ, που θα αποτυπωθεί σε «Μνημόνιο Συνεργασίας».

Το ζήτημα απασχόλησε ήδη και το Γραφείο Πρωθυπουργού, που ζήτησε από το Συνήγορο του Πολίτη να συντονίσει δράσεις για τη μετεγκατάσταση των ΡΟΜΑ σε κατάλληλους χώρους και την κοινωνική ένταξη αυτών (σύμφωνα με μελέτη του Υπουργείου Εσωτερικών), καθώς και τη λήψη μέτρων υγιεινής και ασφάλειας, που προωθούνται στη βάση και των συστάσεων των Επιθεωρητών Υγείας.

Παράλληλα, συνεχίζονται και εντατικοποιούνται οι έλεγχοι και οι επιθεωρήσεις σε σκραπατζίδικα της περιοχής, μέσω Κλιμακίου Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, Υγείας, ΣΔΟΕ, Υπηρεσιών της Περιφέρειας και των Πολεοδομικών Γραφείων των Δήμων με τη συμβολή της Ελληνικής Αστυνομίας και του Εισαγγελέα Περιβάλλοντος, το οποίο συγκρότησε ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, μετά από αίτημα της Ειδικής Γραμματείας.

Είναι ευνόητο ότι ο συντονισμός αυτός για την άριστη και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του θέματος είναι προτιμότερος από μία ταχεία, αποσπασματική επίλυση αυτού, με απρόβλεπτες κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες. Είναι επίσης ευνόητο ότι το όλο εγχείρημα απαιτεί την ουσιαστική υποστήριξη όλων των εμπλεκόμενων με την παροχή γνώσης και μέσων.